Καλώς ήρθατε στο Μάθημα στο Διαδίκτυο Ο Δρόμος προς την Ευτυχία

«Η ανεξιθρησκία αποτελεί γερό ακρογωνιαίο λίθο για την εδραίωση των ανθρώπινων σχέσεων. Όταν βλέπουμε τη σφαγή και τη δυστυχία που προκάλεσε η θρησκευτική μισαλλοδοξία σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του Ανθρώπου, ακόμα και στη σύγχρονη εποχή, μπορούμε να καταλάβουμε πως η μισαλλοδοξία λειτουργεί ενάντια στην επιβίωση.

Ανεξιθρησκία δε σημαίνει πως δεν μπορεί κανείς να εκφράζει τις δικές του πεποιθήσεις. Σημαίνει, ωστόσο, πως όποτε επιδίωξε κανείς να υπονομεύσει ή να πολεμήσει τη θρησκευτική πίστη ή τις πεποιθήσεις του άλλου τα προβλήματα δεν άργησαν να ακολουθήσουν.

Οι φιλόσοφοι από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας φιλονικούσαν μεταξύ τους για τη φύση του Θεού, του Ανθρώπου και του σύμπαντος. Οι απόψεις των αυθεντιών έρχονται και παρέρχονται·αυτή τη στιγμή, οι φιλοσοφίες της «μηχανοκρατίας»1 και του «υλισμού»2 –που χρονολογούνται τόσο παλιά όσο η Αίγυπτος και η αρχαία Ελλάδα– είναι της μόδας: να επιχειρούν να υποστηρίξουν πως όλα είναι ύλη και παραβλέπουν, όσο καλοφτιαγμένες κι αν είναι οι εξηγήσεις τους για την εξέλιξη, πως δεν αποκλείουν την επίδραση άλλων παραγόντων, που πιθανά να χρησιμοποιούν στοιχεία όπως η εξέλιξη. Αυτές είναι σήμερα οι «επίσημες» φιλοσοφίες και διδάσκονται ακόμα και στα σχολεία. Έχουν τους δικούς τους φανατικούς οπαδούς, που επιτίθενται στις πεποιθήσεις και στις θρησκείες των άλλων και το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μισαλλοδοξία κι έριδες.

Αν όλα τα λαμπρότερα μυαλά από τον πέμπτο π.Χ. αιώνα ή πιο πριν δεν μπόρεσαν ποτέ να συμφωνήσουν στο θέμα της θρησκείας ή αντιθρησκείας, τότε αυτό το θέμα είναι ένα πεδίο μάχης ανάμεσα στους ανθρώπους από το οποίο θα έκανε καλά κανείς να απέχει.

Από αυτήν τη θάλασσα διαμάχης, έχει αναδυθεί μια λαμπρή αρχή: το δικαίωμα να πιστεύει κανείς σ’ αυτό που επιλέγει.

Η «πίστη» και η «πεποίθηση» δεν υπακούουν απαραίτητα στη λογική, αλλά ούτε και μπορούν να ονομαστούν παράλογες. Μπορεί να είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.

Κάθε συμβουλή που θα μπορούσε ίσως να δώσει κανείς σ’ έναν άλλο σ’ αυτό το θέμα είναι ασφαλέστατη, όταν απλώς υποστηρίζει το δικαίωμα που έχει το άτομο να πιστεύει σ’ αυτό που επιλέγει. Είναι κανείς απόλυτα ελεύθερος να υποστηρίζει τις δικές του πεποιθήσεις με σκοπό να κερδίσει αποδοχή. Κινδυνεύει, όμως, όταν επιχειρεί να επιτεθεί στις πεποιθήσεις των άλλων, και πολύ περισσότερο όταν επιτίθεται κι επιχειρεί να τους βλάψει εξαιτίας των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων.

Η ανθρωπότητα, από τη γένεση του είδους, έχει βρει μεγάλη παρηγοριά και χαρά στις αγκάλες των διαφόρων θρησκειών του. Ακόμα κι ο «μηχανοκράτης» κι ο «υλιστής» του σήμερα θυμίζουν κατά πολύ τους ιερείς του παλιού καιρού την ώρα που διακήρυτταν το δόγμα τους.

Οι άνθρωποι που δεν έχουν πίστη αποτελούν μια πολύ θλιβερή κατηγορία. Θα μπορούσε ακόμα και να τους δοθεί κάτι στο οποίο να πιστεύουν. Όμως, όταν έχουν θρησκευτικές πεποιθήσεις, σεβάσου τες.

Ο δρόμος προς την ευτυχία είναι
γεμάτος έριδες όταν δε σέβεται κανείς
τις θρησκευτικές πεποιθήσεις
των άλλων.

1. 1. μηχανοκρατία: η άποψη πως όλα τα έμβια όντα είναι μονάχα ύλη σε κίνηση και μπορούν να εξηγηθούν πλήρως με τους νόμους της φυσικής. Τη θεωρία εισηγήθηκαν ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (460 με 370 1845]π.Χ.), οι οποίοι την πήραν ίσως από την αιγυπτιακή μυθολογία. Οι υποστηρικτές αυτής της φιλοσοφίας θεώρησαν πως έπρεπε να αγνοήσουν τη θρησκεία, γιατί δεν μπορούσαν να την αναγάγουν σε μαθηματικά. Τους επιτέθηκαν άνθρωποι με θρησκευτικά συμφέροντα, και αυτοί με τη σειρά τους επιτέθηκαν στις θρησκείες. Ο Ρόμπερτ Μπόιλ (1627-1691), που ανέπτυξε το Νόμο του Μπόιλ, στη φυσική, αντέκρουσε την παραπάνω άποψη θέτοντας το ερώτημα για το αν η φύση θα μπορούσε ή όχι να έχει τέτοια σχέδια όπως είναι η ύλη σε κίνηση.
2. 2. υλισμός: οποιαδήποτε από μια οικογένεια μεταφυσικών θεωριών που πιστεύει ότι το σύμπαν αποτελείται από σκληρά αντικείμενα όπως οι πέτρες, μεγάλες ή μικρές. Οι θεωρίες αυτές επιδιώκουν να εξηγήσουν πράγματα όπως η διάνοια, λέγοντας ότι μπορούν να αναχθούν σε υλικά πράγματα ή στις κινήσεις τους.
   Ο υλισμός είναι μια πολύ αρχαία ιδέα. Υπάρχουν κι άλλες ιδέες.