Καλώς ήρθατε στο Μάθημα στο Διαδίκτυο Ο Δρόμος προς την Ευτυχία

17-2. Να Μαθαίνεις.

Σου έχει τύχει ποτέ να έχει ένα άτομο κάποια ψευδή δεδομένα για σένα; Σου δημιούργησε πρόβλημα αυτό;

Αυτό μπορεί να σου δώσει κάποια ιδέα για την καταστροφή που μπορεί να προκαλέσουν τα ψευδή δεδομένα.

Κι εσύ επίσης θα μπορούσες να έχεις μερικά ψευδή δεδομένα για κάποιον άλλο.

Ο διαχωρισμός του ψεύδους από την αλήθεια επιφέρει κατανόηση.

Υπάρχουν πολλά ψευδή δεδομένα τριγύρω. Τα κατασκευάζουν άτομα με κακές προθέσεις για να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους σκοπούς. Μερικά απ’ αυτά προέρχονται από ξεκάθαρη άγνοια των γεγονότων και τίποτε περισσότερο. Και μπορούν να εμποδίσουν την αποδοχή των αληθινών δεδομένων.

Η κύρια διαδικασία της μάθησης έχει ως εξής: εξετάζουμε τα δεδομένα που διαθέτουμε, διαχωρίζουμε τ’ αληθινά από τα ψευδή και τα σημαντικά από τ’ ασήμαντα, και καταλήγουμε κατ’ αυτό τον τρόπο σε συμπεράσματα που μπορούμε να εφαρμόσουμε. Μόλις κάποιος το κάνει αυτό, θα έχει κάνει ένα μεγάλο βήμα πάνω στον δρόμο που θα τον οδηγήσει στην επιδεξιότητα.

Κάθε «αλήθεια» κρίνεται με βάση αν είναι αληθινή για σένα. Αν έχεις το σύνολο των δεδομένων, αν έχεις αποσαφηνίσει πλήρως κάθε παρανοημένη λέξη σε αυτό κι έχεις επιθεωρήσει το θέμα, κι ακόμα δε φαίνεται αληθινό, τότε δεν είναι αληθινό για σένα. Απόρριψέ το. Και, αν θέλεις, προχώρησε παραπέρα και φτάσε σ’ ένα συμπέρασμα σχετικά με το ποια είναι η αλήθεια για σένα. Στο κάτω κάτω, εσύ είσαι αυτός που θα χρειαστεί να τη χρησιμοποιήσει ή να μην τη χρησιμοποιήσει, να σκεφτεί με βάση αυτή ή να μη σκεφτεί με βάση αυτή. Αν αποδέχεται κανείς τυφλά κάποια «γεγονότα» ή «αλήθειες», απλώς και μόνο επειδή του είπαν ότι πρέπει να τα δεχτεί, αν αποδέχεται «γεγονότα» και «αλήθειες» που δεν του φαίνονται αληθινά ή ακόμα που του φαίνονται ψευδή, το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι θλιβερό. Αυτό το σοκάκι οδηγεί στον σκουπιδότοπο της αδεξιότητας.

Ένα άλλο μέρος της μάθησης συνίσταται απλώς στην απομνημόνευση. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει την ορθογραφία των λέξεων, μαθηματικούς πίνακες και τύπους, τη σειρά των σωστών κουμπιών που πρέπει να πατήσουμε, κ.λπ. Όμως, ακόμα και στην απλή απομνημόνευση πρέπει κανείς να γνωρίζει ποιος είναι ο σκοπός της ύλης που μελετά, καθώς και πώς και πότε να τη χρησιμοποιήσει.

Η διαδικασία της μάθησης δεν είναι απλώς και μόνο συσσώρευση δεδομένων πάνω σε άλλα δεδομένα. Είναι μια διαδικασία με την οποία κατανοεί κανείς καινούρια πράγματα και γνωρίζει καλύτερους τρόπους για να κάνει διάφορα πράγματα.

Εκείνοι που προοδεύουν στη ζωή δε σταματούν ποτέ πραγματικά να μελετούν και να μαθαίνουν. Ο επιδέξιος μηχανικός ενημερώνεται για τις καινούριες μεθόδους, ο καλός αθλητής συνεχώς επανεξετάζει την πρόοδο του αθλήματός του, κάθε επαγγελματίας έχει μια στοίβα από βιβλία της ειδικότητάς του πρόχειρα και τα συμβουλεύεται κ.λπ.

Τόσο το καινούριο μοντέλο μίξερ ή πλυντηρίου όσο και το τελευταίο μοντέλο αυτοκινήτου, απαιτούν κάποια μελέτη και μάθηση για να τα λειτουργήσουμε μ’ επιδεξιότητα. Όταν οι άνθρωποι παραλείπουν να κάνουν κάτι τέτοιο, το επακόλουθο είναι ατυχήματα στην κουζίνα και σωροί από ματωμένα συντρίμμια στους αυτοκινητόδρομους.

Είναι πολύ υπερόπτης εκείνος που νομίζει πως δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο να μάθει στη ζωή. Και είναι επικίνδυνα τυφλός εκείνος που δεν μπορεί να αποβάλει τις προκαταλήψεις του και τα ψευδή δεδομένα που έχει και να τα αντικαταστήσει με γεγονότα κι αλήθειες που μπορούν να προσφέρουν καταλληλότερη βοήθεια στη δική του ζωή και τη ζωή όλων των άλλων.

Υπάρχουν τρόποι για να μελετά κανείς, ώστε πραγματικά να μαθαίνει και να μπορεί να χρησιμοποιεί αυτά που μαθαίνει. Αυτοί συνοψίζονται στο να έχει έναν δάσκαλο και/ή βιβλία που να πραγματεύονται σωστά το θέμα τους· στο να αποσαφηνίζει κάθε λέξη που δεν καταλαβαίνει πλήρως· στο να συμβουλεύεται άλλες πηγές και/ή τον ίδιο τον χώρο του θέματος· να ξεδιαλέγει τα ψευδή δεδομένα που μπορεί να έχει ήδη· να διαχωρίζει τα ψευδή από τ’ αληθινά με βάση το τι είναι τώρα αληθινό γι’ αυτόν. Ως τελικό αποτέλεσμα θα αισθάνεται σιγουριά και θα μπορεί να είναι επιδέξιος. Μπορεί να είναι, στην πραγματικότητα, μια θαυμάσια και ικανοποιητική εμπειρία. Μοιάζει σαν να ανεβαίνει κανείς σε ένα επικίνδυνο βουνό, γεμάτο αγκαθωτούς θάμνους, αλλά να φτάνει τελικά στην κορυφή με μια καινούρια θέα ολόκληρου του απέραντου κόσμου.

Για να επιβιώσει ένας πολιτισμός, πρέπει να καλλιεργήσει τις συνήθειες και τις ικανότητες μελέτης στα σχολεία του. Το σχολείο δεν είναι ένας χώρος όπου βάζουμε τα παιδιά για να μην τα έχουμε στα πόδια μας στη διάρκεια της ημέρας. Θα ήταν υπερβολικά δαπανηρό αν υπήρχε γι’ αυτόν τον λόγο και μόνο. Ούτε είναι ένας χώρος δημιουργίας παπαγάλων. Το σχολείο είναι ο χώρος όπου θα πρέπει να μαθαίνει κανείς να μελετά και όπου τα παιδιά μπορούν να προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, να μαθαίνουν να τη χειρίζονται με επιδεξιότητα και να αποκτούν τα εφόδια για να αναλάβουν τον κόσμο του αύριο, τον κόσμο όπου οι σημερινοί ενήλικοι θα είναι πια μεσήλικες ή ηλικιωμένοι.

Ο αδιόρθωτος εγκληματίας ποτέ δεν έμαθε πώς να μαθαίνει. Τα δικαστήρια προσπαθούν επανειλημμένα να του διδάξουν πως, αν διαπράξει το ίδιο έγκλημα, θα ξαναπάει στη φυλακή: οι πιο πολλοί απ’ αυτούς διαπράττουν το ίδιο έγκλημα και ξαναγυρνάνε στη φυλακή. Είναι γεγονός πως οι εγκληματίες είναι η αιτία που ψηφίζονται όλο και περισσότεροι νόμοι· ο ευυπόληπτος πολίτης είναι αυτός που υπακούει τους νόμους· οι εγκληματίες, εξ ορισμού, δεν τους υπακούουν· οι εγκληματίες δεν μπορούν να μάθουν. Καμιά διαταγή, οδηγία, τιμωρία και απειλή δε θα έχει αποτέλεσμα σ’ ένα άτομο που δε γνωρίζει πώς να μαθαίνει και δεν μπορεί να μάθει.

Ένα χαρακτηριστικό που παρουσιάζουν οι εγκληματικές κυβερνήσεις –όπως έχει μερικές φορές συμβεί στην Ιστορία– είναι ότι οι ηγέτες τους δεν μπορούν να μάθουν· όλα τα αρχεία και η ορθή λογική μπορεί να τους υποδεικνύουν πως την καταπίεση ακολουθεί η συμφορά. Παρ’ όλα αυτά, χρειάστηκε μια βίαιη επανάσταση για να τους θέσουμε υπό έλεγχο ή ένας Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος για ν’ απαλλαγούμε από έναν Χίτλερ – γεγονότα πολύ δυσάρεστα για την Ανθρωπότητα. Αυτοί δεν μάθαιναν. Τέρπονταν με τα ψευδή δεδομένα. Απέρριπταν κάθε απόδειξη και αλήθεια. Χρειάστηκε να βγουν από τη μέση.

Οι παράφρονες δεν μπορούν να μάθουν. Καθώς ωθούνται από κρυμμένες κακές προθέσεις ή είναι συνθλιμμένοι σε σημείο που να μην μπορούν να σκέφτονται λογικά, τα γεγονότα, η αλήθεια και η πραγματικότητα είναι πέρα απ’ αυτούς. Αποτελούν την προσωποποίηση των ψευδών δεδομένων. Δεν πρόκειται ή δεν μπορούν, στην πραγματικότητα, ν’ αντιληφθούν ή να μάθουν.

Η ανικανότητα ή η άρνηση για μάθηση επιφέρουν ένα πλήθος προβλημάτων για το άτομο και την κοινωνία.

Η ζωή μερικών ανθρώπων γύρω σου έχει βγει από τη σωστή πορεία της επειδή αυτοί δε γνωρίζουν πώς να μελετάνε, επειδή δε μαθαίνουν. Ίσως να μπορείς να σκεφτείς μερικά παραδείγματα.

Αν δεν μπορεί κανείς να βάλει τους ανθρώπους γύρω του να μελετήσουν και να μάθουν, η δική του δουλειά μπορεί να γίνει πολύ πιο επίπονη –και μάλιστα ν’ αποκτήσει φόρτο εργασίας– και η δυνατότητά του να επιβιώνει να ελαττωθεί κατά πολύ.

Μπορεί κανείς να βοηθά τους άλλους να μελετούν και να μαθαίνουν έστω και μόνο με το να θέτει στη διάθεσή τους τα δεδομένα που θα πρέπει να έχουν. Μπορεί να βοηθά απλώς με το να τους δίνει αναγνώριση γι’ αυτά που έχουν μάθει. Μπορεί να βοηθά έστω και μόνο με το να εκτιμά την όποια άνοδο παρατηρεί στην επιδεξιότητα των άλλων. Αν θέλει, μπορεί να κάνει περισσότερα απ’ αυτά: να βοηθήσει τους άλλους –χωρίς φιλονικίες– να διαχωρίσουν τα ψευδή δεδομένα, να τους βοηθήσει να βρουν και να αποσαφηνίσουν τις λέξεις που δεν έχουν καταλάβει, να τους βοηθήσει να βρουν και να χειριστούν τους λόγους για τους οποίους δε μελετούν και δε μαθαίνουν.

Μια και μαθαίνουμε στη ζωή κυρίως από τα λάθη μας, αντί να τα βάζεις με κάποιον που κάνει ένα λάθος, βρες πώς έγινε το λάθος και δες αν ο άλλος μπορεί να μάθει κάτι απ’ αυτό.

Μπορεί πότε πότε να εκπλήσσεσαι και ο ίδιος όταν ξεμπερδεύεις τη ζωή ενός ατόμου βάζοντάς το απλώς να μελετήσει και να μάθει. Είμαι σίγουρος πως μπορείς να σκεφτείς πολλούς τρόπους για να το πετύχεις. Και φαντάζομαι πως θα διαπιστώσεις ότι οι πιο ήπιοι τρόποι είναι οι πιο αποτελεσματικοί. Ο κόσμος είναι ήδη αρκετά σκληρός για τους ανθρώπους που δεν μπορούν να μάθουν.

1. 1. επιδέξιος: αυτός που μπορεί να κάνει καλά εκείνα τα πράγματα που κάνει· ικανός· δεξιοτέχνης στο να κάνει αυτό που κάνει αυτός που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των δραστηριοτήτων που έχει.
2. 2. αδεξιότητα: έλλειψη επαρκούς γνώσης ή επιδεξιότητας ή ικανότητας· απουσία επιδεξιότητας· ανικανότητα·
   κατάσταση όπου κάποιος μπορεί να κάνει μεγάλα λάθη ή σφάλματα.
3. 3. εξασκούμαι: ασκώ ή εκτελώ κάτι επανειλημμένως προκειμένου να αποκτήσω ή να τελειοποιήσω μια δεξιότητα.