Σε πολλούς λαούς, σε πολλές χώρες, για πολλούς αιώνες, υπήρξαν διάφορες παραλλαγές αυτού που ονομάζεται «Χρυσούς Κανών».1

Ο τίτλος που δίνεται πιο πάνω είναι μια διατύπωση αυτού του κανόνα σε σχέση με τις επιζήμιες ενέργειες.

Μόνο ένας άγιος θα μπορούσε να ζήσει όλη του τη ζωή χωρίς ποτέ να βλάψει κανέναν. Αλλά μόνο ένας εγκληματίας βλάπτει τους ανθρώπους γύρω του χωρίς δεύτερη σκέψη.

Αφήνοντας εντελώς κατά μέρος τα συναισθήματα «ενοχής», «ντροπής» ή «τύψεων συνείδησης», τα οποία όλα τους μπορεί να είναι αρκετά πραγματικά και άσχημα, δεν παύει να είναι αλήθεια επίσης πως το κακό που κάνει κανείς στους άλλους μπορεί να γυρίσει πίσω στον ίδιο.

Δε γίνεται να επανορθωθούν όλες οι επιζήμιες πράξεις: μπορεί μια πράξη που στρέφεται ενάντια σ’ έναν άλλο να μην μπορεί να παραμεριστεί ή να ξεχαστεί. Η δολοφονία είναι μια τέτοια πράξη. Ο καθένας μπορεί να υπολογίσει με ποιον τρόπο μια σοβαρή παραβίαση οποιουδήποτε σχεδόν διδάγματος από αυτά που δίνονται σ’ αυτό το βιβλίο, θα μπορούσε να γίνει μια ανεπανόρθωτα επιζήμια πράξη ενάντια σ’ έναν άλλο.

Καταστρέφοντας τη ζωή ενός άλλου μπορεί κανείς να συντρίψει τη δική του ζωή. Η κοινωνία αντιδρά – οι φυλακές και τα τρελοκομεία κατακλύζονται από ανθρώπους που βλάψανε τους συνανθρώπους τους. Αλλά υπάρχουν κι άλλες ποινές: είτε συλληφθεί κανείς είτε όχι, η διάπραξη επιζήμιων πράξεων εναντίων άλλων, ειδικά όταν αυτές είναι κρυφές, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα σοβαρές αλλαγές στη στάση του απέναντι στους άλλους και στον εαυτό του, αλλαγές που είναι όλες τους δυσάρεστες. Η ευτυχία και η χαρά της ζωής χάνονται.

Αυτή η παραλλαγή του «Χρυσού Κανόνα» χρησιμεύει επίσης και ως κριτήριο. Όταν πείσουμε κάποιον να εφαρμόσει αυτόν τον κανόνα, αυτός μπορεί να συνειδητοποιήσει τι είναι επιζήμια πράξη. Του δίνει απάντηση στο ερώτημα τι είναι το επιζήμιο. Το φιλοσοφικό ερώτημα που αφορά το επίμαχο θέμα του τι είναι άδικο, μπορεί ν’ απαντηθεί αμέσως σε προσωπικό επίπεδο: Θα σου άρεσε να συμβεί αυτό σε σένα; Όχι; Τότε, πρέπει να είναι μια επιζήμια πράξη και, από την άποψη της κοινωνίας, είναι μια άδικη πράξη. Μπορεί να αφυπνίσει την κοινωνική συνείδηση. Και μπορεί τότε να επιτρέψει σε κάποιον να δει τι θα πρέπει να κάνει και τι δε θα πρέπει να κάνει.

Σε μια εποχή όπου μερικοί δεν αισθάνονται καμιά αναστολή για να κάνουν επιζήμιες πράξεις, η δυνατότητα του ατόμου να επιβιώνει κατεβαίνει σε πολύ χαμηλή στάθμη.

Αν μπορείς να πείσεις τους ανθρώπους να εφαρμόσουν αυτόν τον κανόνα, θα τους έχεις δώσει ένα δίδαγμα με το οποίο θα μπορούν να αξιολογούν τη ζωή τους, και, σε μερικούς, θα έχεις ανοίξει την πόρτα για να τους δώσεις τη δυνατότητα να ξαναγίνουν μέρος του ανθρώπινου γένους.

Ο Δρόμος προς την Ευτυχία
είναι κλειστός για κείνους που δε συγκρατούν τον εαυτό τους από το να διαπράττει επιζήμιες πράξεις.

1. 1. «Χρυσούς Κανών»: παρ’ όλο που αυτός ο κανόνας θεωρείται από τους χριστιανούς ως χριστιανικός, και απαντάται τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη, πολλές άλλες φυλές και λαοί μίλησαν γι’ αυτόν. Εμφανίζεται και στα Ανάλεκτα του Κομφούκιου (5ος και 6ος αιώνας π.Χ.), ο οποίος παρέθετε αποσπάσματα από πιο αρχαία έργα. Τον συναντάμε επίσης σε «πρωτόγονες» φυλές. Με τη μια ή την άλλη μορφή, εμφανίζεται στ’ αρχαία έργα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Ισοκράτη και του Σενέκα. Για χιλιάδες χρόνια έχει θεωρηθεί από τον άνθρωπο ως ένα πρότυπο ηθικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, οι παραλλαγές που δίνονται σ’ αυτό το βιβλίο έχουν διατυπωθεί εκ νέου, επειδή στις παλαιότερες διατυπώσεις του ο κανόνας θεωρήθηκε πως ήταν υπερβολικά ιδεαλιστικός για να τηρηθεί. Η παραλλαγή που παρουσιάζουμε εδώ είναι δυνατόν να τηρηθεί.